تاریخچه استاندارد ایزو 9000

کمیته فنی 176 سازمان جهانی ایزو با نام ISOTC176 در سال 1994 ، برای سیستم مدیریت کیفیت استانداردی تدوین کرده و توزیع نمود که استاندارد ایزو 9000 نامیده شد.

خانواده استاندارد ایزو 9000 :

1. ISO8402
2. ISO9001 (دارای 20 الزام)
3. ISO9002 (دارای 19 الزام)
4. ISO9003 (مربوط به شرکت های بازرسی)
5. ISO9004 (مربوط به راهنمایی استقرار)

در سال 2000 کمیته فنی اقدام به بازنگری استاندارد ISO9001 نمود و نسخه بازنگری شده آن را با نام ISO9001:2000 تدوین و منتشر کرد.

به موجب این تغییرات کلیه سازمان هایی که دارای گواهینامه ISO9001:1994 بودند موظف شدند تا سیستم مدیریت کیفیت خود را ارتقا داده و مطابق با آخرین تغییرات ایجاد شده در نسخه 2000 این استاندارد کنند.

پس از آن در تاریخ نوامبر 2008 تغییراتی نه چندان زیاد در نسخه قبلی ایجاد شد و نسخه جدیدی از استاندارد ایزو 9001 ، انتشار یافت.

تغییراتی که در خانواده استاندارد ایزو 9000 تا سال 2009 ایجاد شده به شرح زیر می باشد:

1. ISO9000:2000 (سیستم مدیریت کیفیت - مبانی و واژگان)
2. ISO9001:2008 (سیستم مدیریت کیفیت - الزامات)
3. ISO9004:2009 (سیستم مدیریت کیفیت - راهنمایی هایی جهت بهبود عملکرد)
4. ISO9011:2002 (خطوط راهنمای ممیزی سیستم مدیریت کیفیت / محیط زیست)

اما چه تغییراتی در سیستم مدیریت کیفیت ISO9001 از خانواده ایزو 9000 در ویرایش 2008 ایجاد و توزیع گردید؟

اصلی ترین تفاوت های ایجاد شده در شکل ساختاری ، نگرش فرایندی ، راهنما و برقراری ارتباط با سایر استانداردهای مرتبط بود.

درواقع این ویرایش تغییرات زیادی را دربرنداشته است و تنها به تغییرات مفهومی برخی از بندها پرداخته شده بود.

دیگر ما شاهد تغییر در ISO9001 نبودیم تا سال 2015 که ویرایش جدید آن با تغییراتی قابل توجه ، توزیع و منتشر شد.

معرفی استاندارد ایزو 9001

استاندارد ایزو 9001 نشان دهنده الزامات یک سیستم مدیریت کیفیت می باشد.

الزاماتی که در این سیستم نشان داده می شود مکملی است بر الزامات تعیین شده برای یک محصول و این بدان معناست که این استاندارد بین الزامات مربوط به مدیریت کیفیت و خواسته های مربوط به محصول تمایز قایل بوده و آن ها را از هم جدا می داند.

کلیه الزاماتی که در این استاندارد وضع می گردد ، عمومی است و در همه سازمان ها چه صنعتی ، بازرگانی و خدماتی با هر محصولی که ارائه می کنند قابل اجرا بوده و کاربرد دارد.

الزاماتی که در مورد محصولات تعیین می شوند از چند روش ایجاد و وضع می گردند:

1. مشتریان
2. سازمان
3. از طریق پیش بینی خواسته های مشتریان
4. با استفاده از مقررات و خواسته های اجباری

در واقع این استاندارد قصد ندارد که یکسانی در مدیریت کیفیت ایجاد نماید زیرا طراحی سیستمی جهت مدیریت کیفیت در یک سازمان از مواردی چون 1. نیازهای در حال تغییر ، 2. اهداف ویژه آن نیازها ، 3. محصولات ارائه شده ، 4. فرایندهای بکار گرفته شده و 5. انداcه و ساختار آن سازمان تاثیر می پذیرد و به همین علت سوالاتی چون چه چیزی؟ و چرا؟ را پاسخگوست نه چگونگی؟ را و به همین خاطر است که در سازمان های گوناگون با هر محصولی قابل اجراست.

این استاندارد می تواند توسط طرف های درون سازمانی و برون سازمانی مورد استفاده قرار گیرد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. سازمان های گواهی دهنده
2. مشتری برحسب موارد تعیین شده در قرارداد
3. الزامات مربوط به قوانین و مقررات
4. الزامات خود سازمان