این کتاب نوشته علی بیگی دکتری مدیریت بازرگانی از دانشگاه ژنو سوئیس که اکنون در دانشگاه های علامه طباطبایی و آزاد تهران شرق مشغول به تدریس است و منتشر شده توسط انتشارات کارآفرین می باشد.
نویسنده کتاب در مقدمه ، درباره هدف از نوشتن کتاب اینگونه بیان نموده است : هدف آموزش کاربردی مدیریت در حوزه های بازرگانی و تولید می باشد.
این کتاب 8 فصل به شرح زیر دارد:
حرکت رسمی کشور در زمینه استاندارد مربوط به اقداماتی می شود که موسسه استاندارد در برگزار نمودن سمینارها و جلسات توجیهی در سال 1369 در رشت انجام داده است که مهمترین آن ها سمینارهای مربوط به iso 9000 می باشد.
اما آنچه که اهمیت دارد تاثیر جدی در این زمینه است که این تاثیرگذاری مربوط به ترجمه و انتشار سیستم های مدیریت کیفیت iso 9000 و ویرایش سال 2000 آن بوده و مصادف است با دی ماه 1374 که توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران انجام گرفت.
در این راه نمی توان از زحمات و پیگیری های مرحوم مهندس میر احمد سادات به عنوان رئیس سابق موسسه استاندارد ایران چشم پوشی نمود که اگر پیگیری های ایشان نبود شاید این اتفاق که یکی از ماندگارترین اتفاقات در این زمینه می باشد ، به تاخیر می افتاد.
متعاقب برگزاری سمینار در رشت اقدامات دیگری چون آموزش و برنامه های توجیهی در زمینه استانداردهای iso 9000 انجام شد که باعث روشن شدن و شروع پیاده سازی استانداردهای بین المللی ایزو در ایران گردید.
زحمات و برگزاری برنامه های آموزشی در سال های 69 تا 74 باعث گردید که امروزه ، علامت استاندارد ، ایجاد محصولی مطابق با استانداردهای بین المللی و مدیریت نمودن سازمان ها مطابق با استاندارد ، انقدر پراهمیت گردد.
برای داشتن رویکردی سیستماتیک نسبت به مدیریت کیفیت جامع ، توسعه مدلی مفهومی و مضمونی یک نیاز است و بدیهی است که این مدل باید ساده ، منطقی و در عین حال مفهومی برای اجرای احکام مدیریت کیفیت جامع باشد. این الگو همچنین باید روحیه تحول پذیری را در محیط و در زمان جدید تقویت کند.
در خصوص ابداع این مدل جدید برای TQM ، طبق گفته مبدع و تدوین کننده آن ، از تجربه وی در استقرار S5 در یک شرکت مالزیایی به دست آمده که باید به این موضوع نیز توجه شود که این مدل زمانی در سطح جهان به کارایی مطلوب می رسد که مراحل را گام به گام بپیماییم.
مدل TQMEX رویکردی ائتلافی را برای حمایت از انتقال به مدیریت سیستم ها که یک فرایند رو به جلو به منظور بهبود مداوم است ؛ مورد تاکید قرار می دهد . در این شیوه مدیریتی شرکت خود را ملزم به تضمین کیفیت می داند . این الگوی اجرایی بنیان فکری مدیریت کیفیت جامع و اجرای فرایند سازمانی را شکل می دهد .
عناصر مندرج در این الگو به شرح زیر است: (به غیر از عناصر موجود در ایزو 9000 و مدیریت کیفیت جامع)
آنچه باید مد نظر قرار گیرد آن است که هر تغییر و تحولی به بهبود عملیات سازمان نمی انجامد.
در حقیقت اگر تحول در مسیری درست هدایت نشود، نتیجه کار یک فاجعه خواهد بود .
به بیانی دیگر اگر جهت صحیح شناسایی نشود و یا سازمان خود را برای تحول تجهیز نکند ، بهتر است که اصلا تن به تغییر ندهد.
طبق گفته "JURAN" دکتر جوران ، آینده کیفیت اینگونه می باشد:
پیشگویی جوران برای سال های گذشته و آینده به حقیقت پیوسته است و لازم به گفتن نیست که انفجار جهانی ایزو 9000 یک حقیقت بارز است .
اگر ما آغاز ظهور احکام ایزو 9000 را سال 1990 بدانیم مشاهده خواهیم کرد که تعداد شرکت هایی که برای دریافت گواهینامه ایزو ثبت نام کرده اند رشدی معادل 100 درصد داشته است.
در گزارش تحقیقی که در سال 1997 ارائه شد عنوان شد که در سطح جهان قریب به 200 هزار شرکت موفق به اخذ گواهینامه ایزو 9000 شده اند که برخی از آن ها ده ها هزار پرسنل در استخدام خود دارند.
حال باتوجه به مطالب عنوان شده پاداش برندگان کیفیت چیست؟
شناخته شده ترین پاداش هایی که برای برندگان کیفیت در نظر گرفته شده است عبارتند از :
* اگرسازمان شما نتواند خود را با اصول استاندارد مصوب در ژاپن و یا آمریکا منطبق سازد ، می تواند یکی از آنها را به عنوان چهارچوب کیفی محصولات خود در نظر داشته باشد و یا از اصول استاندارد ملی بهره گیرد.
اصولا انتخاب گواهینامه کیفیت به دو فاکتور محل کارخانه و نوع مالکیت آن بستگی دارد.
برای سازمان هایی که در آمریکا واقع شده اند و یا مالکیت آمریکایی دارند ؛ گواهینامه MBNQA بهترین گواهینامه است.
اگر سازمان شما در یکی از کشورهای اروپایی قرارگرفته است گواهینامه EQA و یا مشتقات ملی آن مناسب ترین هستند.
* از لحاظ امتیازدهی این دو نوع گواهینامه با هم قابل مقایسه هستند و در صورت امتیاز 500 از 1000 در یکی می توان به امتیاز مشابه در دیگری اطمینان داشت.
آخرین معیاری که برای انتخاب نوع گواهینامه مورد توجه قرار می گیرد موقعیت جغرافیایی کارخانه است.
پس از تصمیم گیری در خصوص نوع گواهینامه کیفیت ، نوبت به اجرای اصول مصوب طبق گواهینامه انتخابی است .
اجرای احکام TQM بسیار شباهت به اصول ایزو 9000 دارد، گرچه حیطه اقدامات برای اخذ آن گواهینامه ها گسترده است باید توجه داشت که به غیر از سیستم تضمین کیفیت ، اجرای احکام TQM باید بر بهبود کیفیت محصولات و پسند مشتری توجه داشته باشند.
* یک راه اثر بخش برای یادگیری احکام مورد تایید ، مشاهده آن چیزی است که یک سازمان موفق انجام داده است .
انگلیس که خود پیشرو در امر توسعه ایزو 9000 بوده است ، توانسته تا رهبری حرکت تعالی خواه سازمان را در اروپا دردست گیرد .
هدفی که انگلیس دنبال می کند ارتقا اصول EQA برای سازمانی است که می خواهند با استفاده از آن اصول به خود ارزیابی بپردازند و در واقع هدف مدیریت عالی سازمان ارائه کننده این گواهینامه ، ترغیب حدود دومیلیون و نهصد هزار شرکت در انگلیس برای اجرا و آزمون اصول تدوین شده است.
برخلاف ایزو 9000 ، گواهینامه های خود ارزیابی به سازمان ها پیشنهاد می کند چه کار را انجام دهند. نحوه انجام آن کارها و دفاع از اقدامات سازمانی مبتنی بر شواهد ، بر عهده خود سازمان است ، لذا یک الگوی اثباتی برای نحوه دستیابی به اهداف کیفیت لازم وضروری است.
استانداردهای کیفیت را برای نخستین بار دولت انگلستان، پس از جنگ جهانی اول، به صورت مدون ایجاد کرد .
در آن زمان مؤسسه هواپیماسازی پادشاهی انگلیس به منظور بالا بردن ضریب اطمینان هواپیماهای ساخت خود به تهیۀ راهکارهای روشمند دست زد.
سازمان بین المللی استاندارد پس از جنگ جهانی دوم در سال 1946 تأسیس شد و در سال 1987 استانداردهای جهانی نظام کیفیت موسوم به ISO استانداردهای 9000 را تدوین و ارائه کرد.
در حال حاضر بسیاری از شرکتها در مناطق تحت فعالیت خود، واردات کالاهایی را می پذیرند که از این استانداردها پیروی کنند. در چنین شرایطی برای بهبود کیفیت ، تولیدات افزایش یافته است ؛ زیرا در غیر این صورت شرکت های رقیب که تولیدات خود را با کمترین قیمت و بهترین کیفیت ارائه می دهند، گوی سبقت را خواهند ربود و آنهایی که نتوانند سطح تولیدات خود را با استانداردهای جهانی تطبیق دهند، خود به خود از گردونه حذف خواهند شد.
پیشینه مدیریت کیفیت حاکی از آن است که: